ვლადიმერ ლოსკი – ხატი და მსგავსი (ერთერთი თავი წიგნიდან “დოგმატური ღვთისმეტყველება”)

ხატი და მსგავსი

ანტიკურ ფილოსოფიაში ცოცხლობდა ცოდნა ადამიანის ცენტრალური მდგომარეობის შესახებ, რომელსაც იგი გამოხატავდა “მიკროკოსმოსის” ცნებით. კერძოდ, სტოიკოსთა სწავლებით კოსმოსზე ადამიანის უპირატესობა აისახებოდა იმით, რომ ადამიანი მოიცავს კოსმოსსა და ანიჭებს მას აზრს: რამეთუ კოსმოსი – ესაა დიდი ადამიანი, ხოლო ადამიანი მცირე კოსმოსი.

მიკროკოსმოსის იდეა კვლავ ჩნდება ეკლესიის მამებთან, მათთან იგი მკვეთრად ემიჯნება ყოველგვარ იმმანენტიზმს. არაა არაფერი საკვირველი იმაში, – წერს წმ. გრიგოლ ნოსელი – რომ ადამიანი არის ხატი და მსგავსი სამყაროისა, რამეთუ დედამიწა გარდადის, ზეცა იცვლება და ყოველი მათი შიგთავსი ისეთივე ეფემრეულია, როგორც თვით ზეცა და მიწა”, და აი ანტიკურობის დასასრულის კოსმოსური მაგიის წინაშე ღიმილით წარსდგება თავისუფლება. ისინი ვინც ფიქრობდნენ აღემაღლებინათ ადამიანის ბუნება, ამ ენაწყლიანი დასახელებით – უმატებს წმ. გრიგოლი – ვერ ამჩნევდნენ, რომ ისინი იმავდროულად აჯილდოებდნენ ადამიანს კოღოებისა და თაგვებისათვის დამახასიათებელი თვისებებით”. ადამიანის ნამდვილი სიდიადე მის სამყაროსთან უდავო ნათესაობაში კი არაა, არამედ, მის ღვთაებრივ სისრულესთან თანაზიარობაში, “ხატისა” და “მსგავსების” მასში ჩადებულ საიდუმლოში. “მე მიწა ვარ, და ამიტომაც მიჯაჭვული ვარ მიწიერ ცხოვრებას, – წერს წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი – მაგრამ მე ასევე ღმრთაებრივი ნაწილაკიც ვარ, და ამიტომაც ვატარებ მომავალი ცხოვრების სურვილს”.

წმიდა ფოტი პატრიარქი (810-893) – კითხვა მიგებანი

შეკითხვა 126-ე:

როდის მოინათლნენ მოციქულები და ვის მიერ?[1]

ვხედავთ, რომ მოციქულებმა მიიღეს იოანეს ნათლისღება ქრისტეს ვნებამდე, ხოლო მაცხოვარს ვიდრე ვნებამდე არ მიუცია სხვა ნათლობა, რათა არ დაერღვია მას იოანეს ქადაგება და არ მიეცა საბაბი მოქიშპე იუდეველებისათვის, რომ თითქოს მან იოანე ნათლისმცემლის დასაგმობად თავისი ნათლობა შემოიტანა. მართლაც, მაცხოვარი სრულყოფს დანაკლისს და ნათლავს არა წყლით, არამედ სულით, როგორც თვითვე ამბობს: ”თქვენ მოინათლებით სულიწმინდით არამრავალი დღის შემდეგ” (საქმე 2,5), ცხადია, იგულისხმება ათი დღე. ამრიგად მოციქულებს ეძლევათ წინასწარგანწესებული ათი დღე რწმენის გამოსაწრთობად, რადგან როდესაც დაცხრა მადლი და არავინ ჩანდა აღთქმულთაგანი, მაშინ გამოიცდებოდა მათი რწმენა, რამეთუ სასოებას მაშინ დაუდგა ჟამი, რომ ურყევობა მოენაყოფებინა.

ამრიგად, სულით ნათლობა იგივეა, რაც სულიწმინდის მიღება. ასე რომ, მოციქულები მონათლულები იყვნენ წყლით[2] ვიდრე ვნებამდე. და იყო ის ემბაზი ცოდვათა მისატევებლად, მაგრამ არა სულიწმინდასთან საზიარებლად. ხოლო ის, რომ იოანემ მონათლა მოციქულები, ამას ააშკარავებს უფალი, როდესაც ფეხთაბანის დროს ეუბნება პეტრეს, რომელიც არ თანხმდებოდა მას: ”განბანილს აღარ აქვს დაბანის საჭიროება, გარდა ფეხებისა” (იოანე 13,10). ამის თქმით უფალმა ცხადყო, რომ იოანესეული ნათლობით განბანილი იყო არა მხოლოდ პეტრე, არამედ – სხვა მოციქულებიც, რადგან იმათაც მხოლოდ ფეხები დაჰბანა მან. ამრიგად, მაცხოვარს არ უარუყვია იოანესგან აღსრულებული ნათლობა სინანულისა და ცოდვათა მიტევებისა, არამედ სრულყო (ἐτελείωσε) მან იგი, შეჰმატა რა ყოვლადწმინდა სულის საბოძვარი.

კლიმენტი ალექსანდრიელი – ექსცერპტები “სტრომატას” V წიგნიდან

“არც ცოდნაა რწმენის გარეშე, არც რწმენაა ცოდნის გარეშე” (სტრ. V.1.3)

”რწმენიდან ცოდნისაკენ” (V.1.1.4).

“რწმენა არის ყურნი სულისა” (V.1.2.1).

”რწმენით ვცხონდებით” (ეფეს. 2,5), თუმცა არა კეთილ საქმეთა გარეშე, არამედ ბუნებითად ვართ რა კეთილისაკენ, საჭიროა მისდამი გულმოდგინების გამომუშავება” (V.1.7.2).

წმინდა რომანოზ ტკბილადმგალობელი – ქრისტეშობის კონტაკიონი

წმ. რომანოზ მელოდოსი ანუ ტკბილადმგალობელი (VI ს.) ერთერთი მწვერვალია საეკლესიო ჰიმნოგრაფიისა. მას კონტაკიონები აქვს მიძღვნილი ძველი და ახალი აღთქმის უმნიშვნელოვანესი მოვლენებისადმი. საკუთრივ ქრისტეშობის შესახებ წმ. რომანოზს დაუწერია ცამეტი საგალობელი რომელთაგან პირველი, ოცდახუთი მცირე გალობისგან შემდგარი, სრული თარგმანის სახით იბეჭდება ქვემოთ. საგალობელი ორიგინალში ატარებს აკროსტიქს: „მდაბალი რომანოზის საგალობელი“. იგი იკითხებოდა 25 დეკემბერს (ხმა 3). წინამდებარე თარგმანი შესრულებულია ორიგინალთან მაქსიმალური ტექსტობრივ-ტერმინოლოგიური და სახისმეტყველებითი  თანხვედნილობის პრინციპით. გამოყენებულია ორიგინალის უახლესი მეცნიერული გამოცემა: Romanos Le melode, Hymnes, intr., texte crit., trad., et notes oar. I. Grosdidier De Matons, t. II, Paris, 1965, p. 48-77.

ედიშერ ჭელიძე – წმ. თამარ მეფის ე.წ. მეოთხე ჰიპოსტასობისა და “ბუნებითი ღმერთობის” შესახებ

“ქართლის ცხოვრებაში” შემავალი ძეგლებიდან განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს ცნობილი ნაშრომი “ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი”, რომლის მიმართ, სარწმუნოებრივ-საღვთისმეტყველო გაგებით, ბოლო ხანებში სერიოზული გაუგებრობა აღმოცენდა. საქმე ეხება საკითხს წმ. თამარ მეფის ე.წ. მეოთხე ჰიპოსტასობის შესახებ. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი შეხედულება აღნიშნულ საკითხზე წლების წინ ჩამოვაყალიბეთ და არაერთ საჯარო თუ რადიო ლექციაში არსებითი ნაწილი მსმენელამდე მივიტანეთ კიდეც, მაინც, ზოგადადაც და კონკრეტულად ხსენებული ძეგლის ხელახალი გამოცემის პერსპექტივაში, კვლავაც სრულიად აშკარაა წამოჭრილი პრობლემის საგანგებო განხილვის აუცილებლობა.

სრულად წაკითხვა

“უკუანასა მას დავივიწყებ და წინასა მას მივსწუდები” (ფილიპ. 3.13)

ერთ-ერთი სქოლიო, დართული “სათნოებათმოყვარეობის” ქართულ თარგმანზე

 

“წინ გავწვდებით სულიერ ჭვრეტათა მიმართ” – ტერმინი “წინ გავწვდებით” ბერძნულში ასეთი შესატყვისითაა წარმოდგენილი: ἐπεκτεινώμεθα (რუს. воспростремся). აღნიშნული ტერმინი, რასაც უდიდესი საღვთისმეტყველო დატვირთვა აქვს, მარადიული სულიერი წინსვლის ანუ მარადმზარდი სულიერი პროგრესის, განღმრთობის გზაზე მარადგაძლიერებადი სულიერი წინწვდომის, ღვთისკენ მარადისი წინგაწვდომის შინაარსით გამოყენებულია პავლე მოციქულის მიერ, რომლის განმაღმრთობელ სწავლებას ქვემოთ სრულად დავიმოწმებთ:

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – დოგმატი და იკონომია

ეკლესიის მამათა მოღვაწეობა, როგორც ამას მკაფიოდ წარმოაჩენს საეკლესიო ისტორია, ყველა ეპოქაში განისაზღვრებოდა და განისაზღვრება ორი ნიშანთვისებით. ესენია: დოგმატი და იკონომია, რომელთაგან პირველი, დოგმატური მოღვაწეობა, გულისხმობს ღვთივბოძებული უცთომელი და შეუძრავი სწავლების დამკვიდრებას კაცობრიობაში როგორც კაცობრიობის გადარჩენის, მისი ცხონების, ცოდვისგან მისი გათავისუფლების ერთადერთ საფუძველს, ხოლო მეორე, იკონომია, პრაქტიკაში თავისი გამოვლენის მასშტაბით შთამბეჭდავად ადასტურებს, რომ ეკლესია არა მხოლოდ მკაცრი მამხილებელია, არათუ დაუყოვნებლივ მომკვეთელია უკეთურებისა და ამ უკეთურების ნებსით დამონებული ადამიანებისა, არამედ იგი, ამავე დროს, ბუნებითი პედაგოგია, აღმზრდელია, მშობლისებრ დამმოძღვრელია.

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – ქრისტიანობა და საზოგადოება

აღნიშნული თემა – ქრისტიანობა და საზოგადოება – უაღრესად მრავალწახნაგოვანია; არც ამ კონფერენციაზე და არც საზოგადოდ, მიზნად არ გვაქვს, რომ ეს პრობლემა ყველა ასპექტით ამოვწუროთ. შევეხებით, ჩვენი აზრით, ყველაზე არსებითს, რაც ამ საკითხთან დაკავშირებული ყველა სხვა წახნაგის მართებული გადაწყვეტისა და გაცნობიერების საშუალებას მოგვცემს. ვფიქრობთ, ეს მართებული გაცნობიერება დევს იმ საფუძველში, რაც გულისხმობს ქრისტიანული მოძღვრებისა და მისი წიაღის – ეკლესიის სულიერ მიმართებას საზოგადოებისადმი, თუ როგორ ჭვრეტს ეკლესია საზოგადოებას. “საზოგადოებად” ამ შემთხვევაში ვგულისხმობთ ეკლესიის გარეთ მყოფ ნაწილს კაცობრიობისას, იმიტომ, რომ მრევლი თავისთავად განუყოფელი ნაწილია ეკლესიისა; ეკლესია გახლავთ სამღვდელოებისა და მრევლის ერთიანობა და, შესაბამისად, განვმარტავთ, როგორია ამ მთლიანობის, ამ განუყოფლობის ანუ ეკლესიის მიმართება ამავე ეკლესიის სულიერი გალავნის მიღმა მყოფი კაცობრიობისადმი.

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – “ნუ შემომეხები მე, რამეთუ არღა აღსრულ ვარ მამისა ჩემისა” (იოანე, 20.17)

 

წმ. გრიგოლ ნოსელი

ქრისტეს აღდგომის შესახებ I ჰომილია

 

“ნუღარ ვეძიებთ მკვდართა შორის ცოცხალს, რადგან მის ამგვარად მაძიებელს განირიდებს უფალი, ეუბნება რა: “ნუ შემომეხები მე, არამედ როდესაც ავალ მამასთან, მაშინ შეძლებ, რომ შემეხო”. ეს ნიშნავს: ნუღარ აღიბეჭდავ შენს რწმენაში სხეულებრივ და მონურ ხატებას, არამედ თაყვანი ეცი ღვთის სიტყვად მყოფს, რომელიც არის მამისეულ დიდებაში და ჰგიეს ღვთის ხატებაში, – და არა ხატს მონისას” (Gregorius Nyssenus Opera 9.304.14-306.3).

სრულად ნახვა

ედიშერ ჭელიძე – ეკლესიის მამათა სწავლება ცოდვისა და სასჯელის შესახებ[1]

ფართო საზოგადოებაში დიდ დაინტერესებას იწვევს საკითხი იმის შესახებ, გადადის თუ არა გენეტიკურად წინაპართა პირადი სულიერი მდგომარეობა მათ შთამომავლობაზე და შესაძლებელია თუ არა, რომ წინაპრის მძიმე პირადი ცოდვის მიზეზით საუკუნოდ წარწყმდეს მისი სისხლისმიერი შთამომავალი, ე. ი. მამის ცოდვისათვის წარსაწყმედელს მიეცეს შვილი.

ნაწილი ამ კითხვაზე უარყოფითად პასუხობს და მიიჩნევს, რომ არ არის სამართლიანი შვილის წარწყმედა მშობლის ცოდვის გამო, მაგრამ უფრო დიდი ნაწილი დღეს თვლის, რომ ზემორე აზრი მხოლოდ “ადამიანის მართლმსაჯულების რაკურსია”. მაგალითად, მიუთითებენ: “ადამიანური მართლმსაჯულების რაკურსით ბავშვების დასჯა მშობლების დანაშაულის გამო უსამართლობაა”. რაც შეეხება ღვთიურ მართლმსაჯულებას, მათი მტკიცებით, საქმე სხვაგვარადაა. კერძოდ, თვლიან, რომ საღვთო მართლმსაჯულებით “შვილები დაიტანჯებიან და წარწყმდებიან თავიანთი მშობლების ცოდვათა გამო”.

სრულად ნახვა

ედიშერ ჭელიძე – გზა სამეუფო

ტერმინი “გზა სამეუფო” მომდინარეობს ძველი აღთქმიდან (რიცხვთა 20,17: “გზაი სამეუფოჲ განვლოთ”). გამოთქმა “გზა სამეუფო” უძველესი დროიდანვე დამკვიდრდა ჭეშმარიტი ეკლესიური სწავლების აღმნიშვნელად, რაც პირდაპირაა უწყებული ერთ-ერთი წმინდანის მიერ: “მამებმა დაგვიტოვეს ჩვენ გზა სამეუფო” (იხ. წმ. მამათა გამონათქვამები, ამბა პიმენი, “პატროლოგია გრეკა” = “პგ”. ტ.65, 329). ამ გზას დასაბამიდანვე შეერთვოდა საქართველოს ეკლესია.

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – მდიდრისა და ლაზარეს იგავის განმარტება ეკლესიის მამათა მიერ [1]

დიდ ყურადღებას იქცევს საკითხი იმის შესახებ, თუ როგორ განმარტავს ეკლესია მდიდრისა და ლაზარეს შესახებ თხრობას, კერძოდ კი – ლაზარეს საიქიო სამყოფელს, ანუ რა გაგება აქვს ეკლესიურ ტრადიციაში “აბრაამის წიაღს”, სადაც ლაზარე იმკვიდრებს ადგილს.

უპირველესად აღვნიშნავთ, რომ თხრობა მდიდრისა და ლაზარეს შესახებ არის “იგავი” (h( parabolh).

წმ. ფოტი პატრიარქი იმოწმებს ევლოგი ალექსანდრიელს, რომელიც ამბობს: “იგავი” (h( parabolh) ამხელს უგულქვავეს მდიდარს, რომლის კარიბჭესთანაც ლაზარე ეგდო” (ბიბლიოთეკა, კოდ. 280; PG. 104, col. 349).

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – ეკლესიის მამათა სწავლება ავაზაკისა და სამოთხის შესახებ [1]

საკითხი მაცხოვართან თანაჯვარცმული კეთილგონიერი ავაზაკის შესახებ (რომელსაც, მონანულს, მაცხოვარმა აღუთქვა, რომ “დღეს ჩემთან ერთად იქნები სამოთხეში”) უაღრესად მნიშვნელოვანია.

აურაცხელი გაუკუღმართება და ფსევდოგანმარტებანი ლუკას სახარების ამ მონაკვეთთან დაკავშირებით (იხ. ლუკა 23. 39-44) სათავეს იღებს თვითნებური განსჯებიდან, ეკლესიის მამათა სწავლებების იგნორირებიდან.

შესაბამისად, აუცილებელი ჩანს იმ განმარტებათა კრებსითად წარმოდგენა, რაც ეკლესიის მამებს ეკუთვნით. აღნიშნული განმარტებანი უმტკიცეს საფუძველს გვიქმნის უაღრესად მყარი დასკვნების გამოსატანად.

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – იცის თუ არა იესო ქრისტემ მეორედ მოსვლის დღე და საათი თავისი კაცობრივი ბუნებით?[1]

აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით საგანგებო მსჯელობა გვქონდა ჩვენს ადრინდელ წერილში: “არ არის კარგი ღვთის მსჯავრთა ჩხრეკა” (იხ. გაზ. “თბილისის სასულიერო აკადემია და სემინარია”, №5, მაისი 1999, გვ. 5-6). აღვნიშნავდით, რომ თუმცა მაცხოვრის კაცობრივი ბუნება, როგორც ყოვლითურთ ჩვენეული, ცოდვის გარეშე ფლობდა ყველა ჩვენს არსობრივ თვისებას და, შესაბამისად, ამავე (მაცხოვრისეულ) კაცობრივ ბუნებას როგორც პირობითად ცალკე აღებულს (ე.ი. პირობითად ჩვენს გონებაში საღვთო ბუნებისგან განცალკევებით წარმოდგენილს), რა თქმა უნდა, თავისთავად სამომავლო საქმეთა უმეცრების თვისებაც ჰქონდა, მაგრამ რადგან ეს პირობითობა მხოლოდ ფიქრისმიერია ანუ მაცხოვრის კაცობრივი ბუნება მხოლოდ ჩვენს გონებაში თუ შეგვიძლია წარმოვსახოთ საღვთო ბუნებისგან განცალკევებულად, სინადმვილეში კი ამგვარი განცალკევება, ცხადია, არანაირად არ დაიშვება, ამდენად, როდესაც სინამდვილეზე ანუ საკუთრივ მაცხოვარზე (პიროვნებაზე) ვსაუბრობთ, ყოველთვის ვგულისხმობთ მის საღვთო და ადამიანურ ბუნებათა სრულ შეურევნელ განუყოფლობას. ეს ნიშნავს:

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – ეკლესიის მამათა სწავლება მაცხოვრის კაცობრივი ბუნების შესახებ

ეკლესიის მამათა სწავლება მაცხოვრის კაცობრივი ბუნების, მისი კაცობრივი სხეულის შესახებ აღდგომამდე და აღდგომის შემდეგ[1]

 

ხაზგასმით აღვნიშნავთ, რომ დიოფიზიტური სწავლებით მაცხოვრის სხეული, თანახმად პავლე მოციქულის სიტყვებისა, ემსგავსებოდა ჩვენს “ცოდვის ხორცს” მხოლოდ იმ აზრით, რომ იგი თავისუფალი იყო ყოველგვარი ცოდვისაგან და არანაირად იმ აზრით, რომ თითქოს ღვთის სხეული არ შეიცავდა რომელიმე ბუნებით ანუ მემკვიდრეობით თვისებას ჩვენი სეულისას. მაცხოვრის კაცობრივი სხეული ყოვლად თავისუფალი იყო მხოლოდ მემკვიდრეობითი ცოდვილობისაგან, მემკვიდრეობითი ცოდვისმიერი გაუკუღმართებისაგან, ცოდვისმიერი წახდენისაგან, მაგრამ იგი ცოდვის გარეშე ფლობდა ყველა მემკვიდრეობით, ყველა ბუნებით თვისებას ჩვენი სხეულისას, როგორებიცაა: ხრწნადობა, მოკვდავობა, ტკივილგანმცდელობა (ძვ. ქართ. “ვნებადობა”, ბერძნ. to paqhto/n). მხოლოდ ჯვარცმის შემდეგ აღდგომისას შეიძინა იმავე სხეულმა უხრწნელება, უკვდავობა, ტკივილგანუცდელობა (“უვნებელობა”, ბერძნ. a)paqeia).

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – ცხონების აღმოცისკრება

მორწმუნე მრევლის წინაშე სამწუხარო მისიით წარდგომა გვიწევს. იძულებულნი ვართ, საჯაროდ განვაცხადოდ, რომ საქართველოში თავი იჩინა ახალმა, გაუგონარმა მწვალებლობამ, – გაუგონარმა თავისი მკრეხელობით, უმეცრების ხარისხით, გაკერპებისა და კადნიერი შეუსმენლობის უკიდურესობით.

საქმე ეხება, – არც მეტი, არც ნაკლები, – უფლის ნათლისღების უწმინდესი და უდიდესი დღესასწაულის, 6 იანვრის სრულ დაგმობას, მის შეგინებას და, შესაბამისად, ნებსით თუ უნებლიეთ, მაცხოვრისა და სულიწმინდის ღმერთობის უარყოფას.

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – უძველესი წყარო ორმოცდაათდღიანი მსგეფსის ანუ ხსნილის შესახებ (აღდგომიდან სულთმოფენობის ჩათვლით)

“დიდი სჯულისკანონის” ძველ ქართულ ხელნაწერებში (A 76, K 17, H 1670) დაცულია თარგმანი უაღრესად მნიშვნელოვანი კანონიკური ძეგლისა სათაურით: “კანონი სამეოცდამეცხრე წმიდათა მოციქულთა ოთხშაბათ-პარასკევთათჱს” (გამოცემულია კ. კეკელიძის მიერ. იხ. ”ეტიუდები”, IX, თბ. 1963, გვ. 84-122). როგორც სათაურიდანაც ჩანს, ხსენებულ ძეგლში მოციქულთა სამოცდამეცხრე კანონის (აგრეთვე, სხვა კანონიკური დადგენილებების) საფუძველზე დასაბუთებულია ოთხშაბათ-პარასკევის მარხვის აუცილებლობა მთელი წლისათვის. ამასთან, მითითებულია ისიც, თუ როდის არის ეს დღეები (ოთხშაბათ-პარასკევი) ხსნილი ანუ როდის გვაქვს მსგეფსი. თხზულების ავტორის მიერ მოხმობილი კანონიკური წყაროებიდან განსაკუთრებით საყურადღებოა ერთი უძველესი დოკუმენტი, რაც მოთავსებულია უშუალოდ მოციქულთა კანონის შემდეგ და რაც წარმოადგენს IV ს-ის საღვთო მოძღვრის, წმ. ათანასე დიდის განწესებას, მიღებულს ნიკეის პირველი მსოფლიო კრების მიერ (325 წ.). საგულისხმოა, რომ ეს დოკუმენტი დაცული ყოფილა ძალიან ძველ ეტრატის ხელნაწერში. მისი მომძიებელი (ზემოხსენებული კანონიკური თხზულების ავტორი) ხაზგასმით აღნიშნავს:

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – წყლის დასხმითი წესით აღსრულებული ნათლობის შესახებ

ამჯერად, კონკრეტულად და ფაქტობრივად უნდა გადავიდეთ იმ საკითხების განხილვაზე, რომელთა მიხედვითაც ბ-მა მ. ჩახავამ და მის კვალობაზე საქართველოს ძველმართლმადიდებელთა კავშირმა (მათ შორის, ცხადია, ბ-მა ზ. ნარმანიამ) ქართული სამოციქულო ეკლესია, როგორც ასეთი, ერეტიკულად გამოაცხადა. საგულისხმოა აღინიშნოს, რომ ე.წ. ”ერეტიკულობის” ნიშნები, როგორც ეს ცხადად ჩანს მ. ჩახავას წიგნიდან, – იგივეა დღესაც, რაც ადრე იყო. ჩვენ დამოწმებული გვაქვს ციტატა დასახ. წიგნიდან, სადაც VI-VII სს-ის ეკლესიის შესახებ თქმული იყო ასეთი რამ: ”VIII ს-ის 50-იან წლებამდე საქართველოს ეკლესია მხარს უსწორებს ერეტიკულ ეკლესიებს, კერძოდ – სომხურს და სირიულს. თუ რა სულიერი საზრდო მიიღეს ამგვარი კულტურული ურთიერთობის ერეტიკოსებისაგან, ეს ნათლად ატყვია ფრესკებს, ხატებს, პირჯვრის წერას, ნათლობას, ზიარებას და სხვა (გვ. 24).

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – პირჯვრისწერის შესახებ

ჩვენი შემდგომი მსჯელობის თემა არის პირჯვრისწერის საკითხი. ძველმართლმადიდბელთა აზრით, სამოციქულო დროიდან მომდინარეობს პირჯვრის გადაწერისა და კურთხევის გაცემის ერთადერთი მართებული წესი: შეკრულია ცერი, არათითი და ნეკი, ხოლო აღმართული საჩვენებელი თითი და შუათითი.

ბ-ნი მ. ჩახავა გვაუწყებს: “განკვეთილად მიიჩნევენ პირჯვრის გადასაწერად და კურთხევის გასაცემად დადგენილი თითების წყობის უარმყოფელთ” (დასახ. წიგნი, გვ. 35). იგივე ავტორი აღნიშნავს: “ჯვარცმული მაცხოვრის სიმბოლური ბეჭედი არ შეიძლება ორნაირი იყოს” (ღვთიური გზა, 3, გვ. 8).

სრულად წაკითხვა

ედიშერ ჭელიძე – იაკობ გოგებაშვილის წმინდანად კანონიზების მიზანშეწონილობასთან დაკავშირებით

იაკობ გოგებაშვილი, ყველა ქართველისთვის ახლობელი სახელი, იშვიათი პატივითაა შემკობილი. მისმა მთავარმა ნაშრომმა, ”დედაენამ”, დროის გამოცდას მეტნაკლებად გაუძლო და დღესაც რჩება ღირსეულ ძეგლად. მეტიც, ეს ძეგლი, მცირედით რედაქტირებული, ხელმეორედ იმკვიდრებს ადგილს ქართულ სკოლებში.

აღნიშნულის მიუხედავად, კვლავაც გვიწევს აუცილებელი და მკვეთრი ხაზგასმა იმაზე, რომ ამა თუ იმ პიროვნების წმინდანად კანონიზება მართლმადიდებელ ეკლესიაში, თვით კანონიზების სპეციფიკიდან გამომდინარე, ცალკე განსახილველი საკითხია და განეკუთვნება უცვალებელი დოგმატიკის სფეროს, რაზეც გავლენას ვერ ახდენს მოღვაწის საერო სახელგანთქმულობა, თუ ამ სახელგანთქმულობას წინ არ უძღვის და ყოვლითურთ არ მსჭვალავს მართლმადიდებელი ქრისტიანისთვის სავალდებულო ცხოვრების წესი, იგივე ცხონების წესი, რაც, გავიმეორებთ, ასე ფორმულირდება:

სრულად წაკითხვა